İŞİTMENİN UNSURLARI

 

İşitmenin gerçekleşebilmesi için ;

·         Ses’in olması,

·         Bu sesin insan kulağının algılayacağı frekans ve şiddet sınırları içinde bulunması,

·         Sesi algılayabilecek alıcı organın, yani kulağın olması,

·         Sesin kulak içindeki yapılardan engellemeden geçerek beyindeki işitme merkezine ulaşması, bu merkezde doğru algılanıp, yorumlanması gerekmektedir.

 

 

           

 İŞİTME İLE İLGİLİ TANIMLAR

 

·         Ses: Titreşimle oluşan ve dalgalar halinde yayılan bir tür enerjidir. İki ucundan tutulan gergin bir telin veya sicimin ufak bir vuruş ya da çekmeyle verdiği ses, bu varlıkların hava içinde yaptıkları, titreşim dediğimiz hareket sonucunda oluşur; havada (ya da yerine göre başka bir ortamda) yayılarak kulağımıza gelen ses dalgaları ile de duyulur. Ses dalgaları, durgun suya atılan taşın meydana getirdiği su dalgaları gibi, konuşma, müzik ve çevre sesleri biçiminde kulağımıza gelen, dalga hareketi adı verilen fiziksel olaylardan biridir.

·         Frekans (perde): Titreşen her varlığın bir saniyedeki yalın titreşim sayısına frekans denir. Frekans ölçü birimi Hertz’dir. Hertz kısaca Hz şeklinde ifade edilir. Frekansın azalıp çoğalması, kulakta sesin tonunun alçalıp yükselmesi izlenimini verir. Titreşim sayısı fazla olan sesler tiz, ince; titreşim sayısı az olan sesler pes, kalın olur. İnsan kulağı yaklaşık olarak 16 ile 20.000 Hertz arasındaki ses dalgalarını duyabilir. Burada belirtilen üst sınır olan 20.000 bebeklikteki duyarlığın sınırıdır. Yaş ilerledikçe üst sınır frekansları giderek azalır. Köpeklerin 40.000 Hz.’e kadar olan sesleri duyabildikleri saptanmıştır.

·         İşitme Eşiği: Sesin, sessizlikten ayrıldığı noktadır.

·         İşitme Kaybı: İşitme kaybı, işitme testi sonucunda bireyin aldığı sonuçların, kabul edilen normal işitme değerinden, belirli derecede farklı olması durumudur.

·         İşitme Kalıntısı: İşitme kalıntısı, işitme eşiğinin altında kalan ve uyarıldığında sesleri beyne iletebilen duyu alanıdır.

·         İşitme Yetersizliği: İşitme testi sonucunda bireyin aldığı sonuçlar, kabul edilen normal işitme eşiklerinden belirli derecede farklı ise, bu kaybın derecesi bireyin dil edinimini ve eğitimini engelleyici derecede ise işitme yetersizliğinden söz edilir. Bu durum, kulağın bölümlerinden (dış, orta, iç) birinin etkili bir şekilde görevini yerine getiremediği durumlarda ortaya çıkar.

·         İşitme Duyarlılığı: İnsan kulağının, alım gücü içinde olan (16-20000 Hz., 0-110dB) seslerin işitilmesine işitme duyarlığı denir.

 

 

 İŞİTME KAYBININ SINIFLANDIRILMASI

 

                        Fizyolojik yaklaşıma göre işitmenin ölçülebilir derecedeki kaybı ile ilgilenmektedirler. Bu görüşe göre yapılan sınıflandırma, belirli bir yükseklik seviyesindeki sesleri işitmeyen çocukları işitmeyen olarak, diğerlerini ise ağır işiten olarak kabul etmektedir. Diğer bir sınıflandırma ise, işitme testleri sonucuna göre yapılan derecelendirmedir. Bunu değerlendirme sonucunda aşağıdaki gibi belirtilebilir:

·         0-20 dB NORMAL: Normal işitme sınırları içindedir.

·         21-35 dB HAFİF:  Konuşma seslerinin bazılarını duyabilme güçlüğü vardır.

            İşitme cihazının kullanılması ve okulda tercihli oturma gerekir

·         36-55 dB ORTA: Karşılıklı konuşmaları anlamada güçlük çeker. İşitme cihazı, işitme konuşma eğitimi ve okulda tercihli oturma gerekir.

·         56-70 dB ORTA-İLERİ: İşitme cihazı olmadan konuşmaları izleyemez. Bireysel ve grup ile işitme-konuşma eğitimine alınmalıdır.

·         71-91 dB İLERİ: Konuşma seslerini duyamaz. Sadece çevredeki şiddetli  sesleri duyabilir. İşitme cihazı ve özel işitme konuşma eğitimi gereklidir.

·         91 dB üstü ÇOK İLERİ: Çok yüksek şiddetteki sesleri duyabilir. İşitme cihazı ve özel işitme konuşma eğitimi gereklidir.

 

 İŞİTME ENGELLİ

 

            İşitme duyarlılığını kısmen veya tamamen yetersizliğinden dolayı konuşmayı edinmede, dili kullanmada ve iletişimde güçlük nedeni ile bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumudur.

            İşitme engeli, çok hafif dereceden çok ileri derecelere kadar farklılıklar gösteren yetersizliğidir. Diğer bir deyişle; bireyin işitme duyarlılığını, onun gelişim uyum, özelliklede karşılıklı iletişimindeki görevlerini yeterince yerine getirememe halidir. İşitme engelinin derecesi yada tipi ne olursa olsun, kişinin sadece lisan ve konuşma gelişimini değil, zihin, sosyal ve duygusal gelişimini de etkilemektedir.

            İşitme engeli, çok hafif dereceden çok ileri dereceye kadar farklılık gösterebilir. Aşağıdaki sınıflama,500-1000-2000 Hz. Frekanslarındaki işitme eşikleri ortalaması esas alınarak elde edilen, çocuklardaki uluslar arası standartları göstermektedir.

 

İşitme Engelli Bireylerin Özellikleri

 

·         İşitme cihazı kullanırlar.

·         Sözcük dağarcıkları sınırlıdır.

·         Artikülasyon bozuklukları görülür.

·         Konuşmaları anlamada güçlük çekme.

·         Konuşma özürü.

·         Seslerin yönünü kestirememe.

·         İletişim kurmada gereğinden fazla jest ve mimik kullanma.

·         Fiziksel çevre koşullarındaki seslere karşı kayıtsız kalma.

·         Okuma-konuşma-yazma sırasında sözcüklerdeki sesleri heceleri yutma.

·         Eğitim uygulamalarında sesin hafif veya görüş alanı içinde olmaması sonucu tartışmalara ilgisizlik ve sessizliği seçme.